สิทธิประโยชน์ เงื่อนไข และขั้นตอน “การบริจาคอวัยวะ”: 1 ผู้ให้ ช่วยได้ 8 ชีวิต

สวัสดีชาว Dek-D ทุกคนค่ะ หัวข้อที่เราจะพูดถึงในวันนี้เป็นประเด็นเกี่ยวกับ “การบริจาคอวัยวะ” ซึ่งไม่ใช่ประเด็นที่แปลกใหม่ในสังคมไทย หากแต่ยังไม่ได้มีการรับรู้และทำความเข้าใจในรายละเอียด ขั้นตอน และวิธีการกันอย่างกว้างขวาง อีกทั้งยังมีทัศนคติและความเชื่อที่กระทบต่อจิตใจเมื่อพูดถึงประเด็นนี้ ซึ่งเป็นปมเหตุให้คนไทยหลายคนไม่กล้าที่จะบริจาคอวัยวะ 

วันนี้เราจึงอยากพาทุกคนมาทำความเข้าใจในรายละเอียด ขั้นตอน และวิธีการเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ เพื่อการรับรู้ ทำความเข้าใจ และเพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจสำหรับผู้ที่สนใจจะบริจาคแต่ยังไม่รู้แนวทางกันค่ะ

การบริจาคอวัยวะคืออะไร ? สามารถบริจาคอวัยวะส่วนไหนได้บ้าง ? 

การบริจาคอวัยวะ คือ การมอบอวัยวะเพื่อนำไปปลูกถ่ายให้ผู้ป่วยที่อวัยวะนั้น ๆ เสื่อมสภาพ เงื่อนไขสำคัญสำหรับการบริจาคอวัยวะ คือ ผู้บริจาคต้องเสียชีวิตจากภาวะสมองตายเท่านั้น (ยกเว้น ไต 1 ข้าง, ตับ, ไขกระดูก เป็นต้น ที่สามารถบริจาคได้ตอนยังมีชีวิตอยู่) 

หลังผ่าตัดเพื่อนำอวัยวะไปให้ผู้ป่วยที่ได้รับบริจาค แพทย์จะตกแต่งร่างกายของผู้บริจาคให้เรียบร้อย แล้วมอบให้ญาติไปประกอบพิธีทางศาสนา

อวัยวะที่สามารถบริจาคและนำไปปลูกถ่ายได้ ได้แก่ 

หัวใจ, ปอด 2 ข้าง, ไต 2 ข้าง, ตับ, ตับอ่อน 

เนื้อเยื่อที่สามารถปลูกถ่ายได้ ได้แก่ 

ลิ้นหัวใจ, หลอดเลือด, ผิวหนัง, กระดูก, เส้นเอ็น และกระจกตา

คุณสมบัติของผู้บริจาคอวัยวะ

1. ผู้บริจาคอวัยวะต้องมีอายุไม่เกิน 60 ปี
2. เสียชีวิตจากสภาวะสมองตายด้วยสาเหตุต่าง ๆ
3. ปราศจากโรคติดเชื้อ และโรคมะเร็ง
4. ไม่เป็นโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน, หัวใจ, โรคไต, ความดันโลหิตสูง, โรคตับ และไม่ติดสุรา
5. อวัยวะที่จะนำไปปลูกถ่ายต้องทำงานได้ดี
6. ปราศจากเชื้อที่ถ่ายทอดทางการปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น ไวรัสตับอักเสบชนิดบี, ไวรัสเอดส์ ฯลฯ
7. กรุณาแจ้งเรื่องการบริจาคอวัยวะแก่บุคคลในครอบครัวหรือญาติให้รับทราบด้วย

อวัยวะที่บริจาคจะถูกนำไปให้ใคร สามารถบริจาคให้ญาติได้หรือเปล่า?

เมื่อได้รับบริจาคอวัยวะมาแล้ว ทางศูนย์รับบริจาคอวัยวะจัดสรรให้แก่ผู้ที่รออวัยวะซึ่งได้ทำการลงทะเบียนกับศูนย์รับบริจาคอวัยวะไว้ ทั้งนี้การรับบริจาคอวัยวะจะพิจารณาหมู่เลือด ความเข้ากันได้ของเนื้อเยื่อ ระดับภูมิต้านทานต่อเนื้อเยื่อ ระยะเวลาที่รออวัยวะ และอายุผู้ป่วยด้วย

ในกรณีที่ผู้บริจาคเสียชีวิตจากภาวะสมองตาย จะไม่สามารถระบุให้นำอวัยวะผู้เสียชีวิตไปให้ญาติหรือคนในครอบครัวได้ เพราะศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทยจะจัดสรรอวัยวะให้กับผู้รอด้วยความเสมอภาค เป็นธรรม ถูกต้องตามหลักวิชาการ ไม่มีการซื้อขายอวัยวะ

แต่ในกรณีที่ผู้บริจาคอวัยวะยังมีชีวิตอยู่ สามารถบริจาคอวัยวะ เช่น ไต 1 ข้าง, ตับ, ไขกระดูก เป็นต้น ให้กับญาติโดยสายเลือด หรือคู่สมรสที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมายกันไม่น้อยกว่า 3 ปี หรือมีบุตรที่เกิดจากสามี ภรรยาคู่นั้นเท่านั้น ตามระเบียบสภากาชาดไทยว่าด้วยศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทย

สิทธิประโยชน์ผู้บริจาคอวัยวะ

• ตรวจสุขภาพประจำปีที่โรงพยาบาลในสังกัดสภากาชาดฟรีปีละ 1 ครั้ง
• ได้รับการลดหย่อนค่ารักษาพยาบาลในโรงพยาบาลสังกัดสภากาชาด 50% ทั้งผู้ป่วยนอก (OPD) และ ผู้ป่วยใน (IPD) โดยลดหย่อนค่าห้อง ค่าอาหาร ค่ารักษาพยาบาล ค่ายา ค่าเวชภัณฑ์
• ขอพระราชเพลิงศพหรือดินฝังศพได้เป็นกรณีพิเศษ

ขั้นตอนแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะ 

ติดต่อแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะด้วยตนเองที่ 

ศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทย

อาคารเทิดพระเกียรติสมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) ชั้น 5 ถนนอังรีดูนังต์ ปทุมวัน กรุงเทพฯ 

โทรศัพท์ 1666 หรือ 0 2256 4045-6 

เวลา 08.30 - 16.30 (เว้นวันหยุดราชการ)

ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย

อาคารเฉลิมพระเกียรติบรมราชินีนาถ ชั้นล่าง ถนนอังรีดูนังต์ ปทุมวัน กรุงเทพฯ 

โทรศัพท์ 0 2263 9600-99

เวลา 08.30 - 16.30 (ทุกวัน ไม่เว้นวันหยุดราชการ)

เหล่ากาชาดจังหวัดทุกแห่ง หรือโรงพยาบาลประจำจังหวัด

แสดงความจำนงบริจาคอวัยวะผ่านการส่งเอกสารทางไปรษณีย์ ทำตามขั้นตอนดังนี้

1. ดาวน์โหลดใบแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะ คลิก
2. กรอกข้อมูลลงในใบแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะ ให้ครบถ้วน ถูกต้อง
3. ส่งไปรษณีย์ใบแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะมาที่: ศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทย อาคารเทิดพระเกียรติ อาคารเทิดพระเกียรติสมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) ชั้น 5 ถนนอังรีดูนังต์ ปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330
4. เมื่อศูนย์รับบริจาคอวัยวะฯ ได้รับข้อความแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะแล้วศูนย์รับบริจาคอวัยวะฯ จะส่งบัตรประจำตัวผู้มีความจำนงบริจาคอวัยวะให้ตามที่อยู่ที่ได้ระบุไว้
5. เมื่อได้รับบัตรประจำตัวผู้มีความจำนงบริจาคอวัยวะแล้ว ให้กรอกชื่อและรายละเอียดการบริจาคลงในบัตร หากบัตรสูญหายกรุณาติดต่อกับศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย

แสดงความจำนงบริจาคอวัยวะผ่านช่องทางออนไลน์ที่ 

• เว็บไซต์ www.organdonate.in.th
• แอปพลิเคชัน “บริจาคดวงตา-อวัยวะ”

บริจาคเงินช่วยเหลือ

ทั้งนี้ สามารถบริจาคเงินสมทบทุนจัดซื้ออุปกรณ์การแพทย์ในกระบวนการปลูกถ่ายอวัยวะ สภากาชาดไทย ได้ที่ 

การขอรับใบเสร็จหลังบริจาค

สามารถส่งสำเนาหลักฐานการโอนเงิน พร้อมชื่อ (ระบุคำหน้า) นามสกุล ที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ มายังศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย โดยมีช่องทางดังนี้

1. โทรสาร หมายเลข 0 2254 7357
2. อีเมล odc_account@redcross.or.th
3. ส่งไปรษณีย์:  ศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทย อาคารเทิดพระเกียรติ อาคารเทิดพระเกียรติสมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน) ชั้น 5 ถนนอังรีดูนังต์ ปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330

        การบริจาคอวัยวะไม่ใช่เรื่องที่น่ากลัว หากมีการทำความเข้าใจกระบวนการและขั้นตอนอย่างถูกต้อง แม้เราจะยังไม่รู้ว่าเมื่อตายแล้วจิตของเราจะไปอยู่ที่ไหน แต่การบริจาคอวัยวะทำให้เรารู้ว่าความตายทำให้เราได้ส่งต่อลมหายใจให้อีกหลายชีวิตที่ยังรออวัยวะอยู่ 

หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าการบริจาคอวัยวะแตกต่างจากการบริจาคร่างกายในหลายบริบท 

หากใครสนใจเกี่ยวกับความแตกต่างของการบริจาคทั้งสองแบบ และข้อมูลเกี่ยวกับการบริจาคร่างกาย ฝากติดตามคอนเทนต์ต่อไปด้วยนะคะ :)