‘SAD’ อยู่หรือเปล่า? เมื่อท้องฟ้าอึมครึม อาจทำให้เป็น ‘โรคซึมเศร้าจากอากาศ’

              นอกจากนั้นแล้ว ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเคยป่วยจากอาการ SAD หรือโรคซึมเศร้าก็มีความเสี่ยงสูงเข้าข่ายเป็นโรคนี้มากกว่าคนทั่วไป ยิ่งหากใครเป็นโรคไบโพลาร์อยู่แล้วก็อาจส่งผลให้อาการย่ำแย่ลงไปอีก ส่วนผู้ที่อาศัยอยู่ในประเทศเมืองหนาว หรือพื้นที่ห่างไกลจากเส้นศูนย์สูตร ที่แทบไม่ได้เห็นแสงอาทิตย์ก็มีแนวโน้มเป็น SAD ได้มากกว่าเช่นกันค่ะ (เพื่อนพี่ที่เรียนอยู่ในประเทศแถบสแกนดิเนเวียก็คอนเฟิร์มเลยว่ามีอาการแบบนี้บ่อยมากกก)
 

 

              อย่างที่พี่ได้บอกไปว่าภาวะ SAD นี้ ไม่ได้เกิดแค่เฉพาะคนในเมืองหนาวเท่านั้น สำหรับพื้นที่อากาศชื้น ครึ้มฟ้ามัวฝนอยู่บ่อยๆ ก็อาจเป็นโรคซึมเศร้าที่เกิดจากอากาศได้เช่นกัน ยกตัวอย่างคุณ เจ๋อเจ๋อ Jer Jer ยูทูบเบอร์ชื่อดังชาวไต้หวันก็เล่าว่า เหตุผลที่ตัวเองเลือกย้ายมาอยู่ประเทศไทยส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะเรื่องของอากาศนั่นเอง โดยคุณเจ๋อเจ๋อได้บอกว่า สภาพอากาศที่ประเทศนั้นไม่ทำให้เค้ารู้สึกซึมเศร้า เบื่อหน่ายเท่ากับตอนอยู่ไต้หวัน แถมยังเล่าอีกว่าตอนอยู่ไทเปมีหลายครั้งที่ไม่ได้เห็นพระอาทิตย์เลยตลอดทั้งเดือน ไม่มีแม้แต่แสงแดดยามเช้ามาทักทายให้รู้สึกสดชื่นแจ่มใส มีเพียงเมฆทะมึนสลับกับสายฝนที่สร้างบรรยากาศเทาๆ ให้เหงากว่าเดิม อีกทั้งคนไต้หวันชอบใส่เสื้อผ้าโทนดำที่ยิ่งทำให้รู้สึกเศร้าซึมขึ้นไปอีก ด้วยความที่รู้สึกไม่แฮปปี้ เจ๋อเลยไปปรึกษาแพทย์ว่าเป็นโรคซึมเศร้าหรือเปล่า แต่ก็ไม่ใช่  จนกระทั่งช่วงพายุฝนผ่านพ้นไป อากาศกลับมาแจ่มใสอีกครั้ง เจ๋อเลยค่อยๆ รู้สึกดีขึ้น นั่นทำให้เค้าพบว่าสภาพอากาศมีผลทำให้จิตใจหดหู่ และพอย้ายมาอยู่เมืองไทยอาการเหล่านั้นก็หายเป็นปลิดทิ้งเลยค่ะ (อันนี้คือเข้าใจเหตุผลเลย เพราะว่าที่ไต้หวันฝนตกบ่อยมากจริงๆ จนถึงกับมีประโยคที่บอกว่า ถ้าไปไต้หวันแล้วไม่เจอฝนเท่ากับไปไม่ถึง ฮือออ)
 

Photo   Credit:https://pixabay.com
 

1.  การบำบัดด้วยแสง (light therapy) วิธีนี้เป็นวิธีที่หลายคนบอกว่าเวิร์กที่สุดเลยค่ะ ซึ่งเป็นการให้ผู้ป่วยเข้าฉายแสงที่จำลองมาจากแสงอาทิตย์ โดยควรทำอย่างต่อเนื่องทุกวัน ครั้งละประมาณ 30 นาที - 2 ชั่วโมงหลังตื่นนอน เพื่อปรับสมดุลเคมีในสมอง ซึ่งการรักษาด้วยวิธีนี้ช่วยบรรเทาอาการซึมเศร้าได้ถึง 80% เลยทีเดียว ทั้งนี้ การบำบัดด้วยแสงอาจมีผลข้างเคียงอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ปวดหัว ตาล้า คลื่นไส้ เป็นต้น แต่อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นแค่ชั่วคราวเท่านั้น สำหรับผู้ที่ซื้อกล่องฉายแสง (Light Boxes) มารักษาเองที่บ้านควรปรึกษาแพทย์อย่างใกล้ชิด เบื้องต้นควรเลือกซื้อกล่องแสงที่มีขนาดใหญ่เพียงพอและหลีกเลี่ยงการจ้องไปที่แสงโดยตรง (จิตแพทย์บางท่านก็แนะนำว่าให้เปิดโคมไฟในห้องนอนก็ได้เช่นกันค่ะ)
    
2. การรับประทานยา  ผู้ป่วยบางรายต้องต่อสู้กับภาวะ SAD ที่รุนแรง ดังนั้นการทานยาร่วมกับการรักษารูปแบบอื่นจึงช่วยปรับสภาวะความผิดปกติทางอารมณ์ได้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น หลักๆ แล้ว ตัวยาที่ทานจะเป็นยาช่วยเพิ่มระดับสารเซโรโทนินในสมอง รวมถึงยารักษาโรคซึมเศร้าอย่าง Paxil, Prozac และ Zoloft ก็สามารถรักษาและบรรเทาอาการอย่างได้ผลเช่นกัน ที่สำคัญคือควรรับประทานยาดังกล่าวตามที่แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจัดให้ค่ะ
    
3. การรักษาด้วยจิตบำบัด เป็นการพบจิตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อปรับความคิดและพฤติกรรมให้ผู้ป่วยรับมือกับภาวะ SAD ได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจสภาวะอารมณ์และรับมือกับอาการต่างๆ ได้ดียิ่งขึ้นด้วย