มาดู! ตัวช่วยสร้าง “แผนที่” องค์ประกอบธรรมดาที่ไม่ธรรมดาของนิยายแฟนตาซี!

สวัสดีค่ะน้องๆ ชาวเด็กดีไรเตอร์ มาเจอกับพี่ซูมคนดีคนเดิมเพิ่มเติมคือมีของดีเคล็ดลับเด็ดมาฝากกันอีกเช่นเคย เนื่องด้วยช่วงนี้เป็นช่วงไฟแห่งจินตนาการของพี่กำลังลุกโชนร้อนแรงไม่แพ้แดดประเทศไทย จึงเกิดอาการคันมืออยากลองเขียนนิยายแฟนตาซีบ้างค่ะ และด้วยความเป็นนักเขียนที่ดีเราก็ต้องทำการบ้าน เตรียมข้อมูลก่อนลงมือเขียนให้พร้อมแน่นปึ๊ก จริงไหมคะ!

ระหว่างค้นหาข้อมูล ทำให้พี่ได้รู้ว่านอกจากการวางพล็อตผูกปมเรื่องให้เข้มข้น และการสร้างตัวละครให้มีบุคลิกสมจริง ฉากสถานที่ต่างๆ ในเรื่อง หรือที่คอนิยายแฟนตาซีเรียกติดปากกันว่า “การสร้างโลก” ก็สำคัญไม่แพ้กันค่ะ เพราะมันช่วยให้คนอ่านของเราเห็นภาพได้ชัดเจนยิ่งขึ้นว่าเรื่องราวของเกิดในโลกแบบไหน ตัวละครของเรามีภูมิลำเนาที่ใด ทิศทางสถานที่เป้าหมายปลายทางอยู่ทางไหน ใช้ระยะเวลาเท่าไหร่ในการเดินทาง และอุปสรรคอะไรที่ต้องพบเจอ ทุกสิ่งทุกอย่างที่พูดมานี้ล้วนมีอิทธิพลต่อความสมจริงของเรื่องราวที่เราเขียน และเพราะเหตุผลนี้ เราจึงต้องมีสิ่งที่เรียกว่า “แผนที่” เป็นผู้ช่วยให้ทุกอย่างสมจริงขึ้นนั่นเองค่ะ

ถ้าน้องๆ คนไหนยังไม่เห็นภาพ ขอให้ลองดูตัวอย่างจากแผนที่ของวรรณกรรมระดับโลกเรื่อง เดอะลอร์ดออฟเดอะริง ผลงานของ เจ.อาร์.อาร์.โทลคีน ที่ด้านล่างดูนะคะ 
 

แผนที่มิดเดิ้ลเอิร์ธ, ลอร์ดออฟเดอะริง
 

วิเคราะห์แผนที่มิดเดิ้ลเอิร์ธ, ลอร์ดออฟเดอะริง 

ถ้าน้องๆ สังเกตดูจะเห็นว่าแผนที่ มิดเดิ้ลเอิร์ธ บอกลักษณะทางภูมิศาสตร์ธรรมชาติไว้อย่างครบถ้วน และลักษณะทางธรรมชาติเหล่านั้นก็ส่งผลต่อความแตกต่างของแต่ละเผ่าพันธุ์ อาทิ เอลฟ์ มนุษย์ ออร์ค ฮอบบิท คนแคระ พ่อมด แต่ละเผ่าพันธุ์ล้วนมีวัฒนธรรมและวิถีชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง เหนืออื่นใดแผนที่มิดเดิ้ลเอิร์ธยังเป็นตัวกำหนดเป้าหมายการเดินทาง อุปสรรคที่ต้องพบเจอทั้งจากศัตรูไปจนถึงความโหดร้ายทางธรรมชาติ เช่นทางน้ำเชี่ยวกราก และระยะเวลาในการเดินทางของคณะพันธมิตรแห่งแหวนจากริเวนเดล นครแห่งเอลฟ์ที่จัดตั้งขึ้นเพื่อทำภารกิจนำแหวนไปทิ้งในภูเขาไฟเม้าท์ดูม อันเป็นไฟที่หลอมแหวนของจอมมารเซารอนขึ้นมา

ถ้าใครได้อ่านหนังสืออย่างละเอียด จะเห็นว่า... เจ.อาร์.อาร์ โทลคีน ใส่ใจทุกสิ่งทุกอย่าง และภาพวาดในแผนที่ก็ละเอียดยิบมากๆ ระหว่างที่เราอ่านหนังสือ ถ้าหากเกิดความสงสัยไม่แน่ใจว่า... ตอนนี้ ชาวคณะเดินทางถึงไหนแล้ว ก็สามารถดูแผนที่เพื่อทำความเข้าใจได้ว่า... ชาวคณะของเราอยู่จุดไหนกันแน่ การได้ดูแผนที่เปรียบเทียบทำให้เราเข้าใจและเห็นภาพได้มากขึ้นค่ะ 

จัดมาเต็มกับโลกมิดเดิ้ลเอิร์ธจากผลงานไตรภาคอันยิ่งใหญ่ของนักเขียนระดับโลก อาจมีน้องๆ บางคนบอก เอ...พี่คะ ขนาดมันอลังการงานสร้างไป มีตัวอย่างแบบย่อยกว่านี้มาให้ดูกันไหมคะ พี่ซูมใจดีจัดให้ตามคำขอค่ะ แผนที่นี้ก็น่าจะคุ้นเคยกันขึ้นมาอีกหน่อย ยิ่งถ้าใครเป็นแฟน พ่อมดแฮร์รี่ พอตเตอร์ เชื่อว่าน่าจะเคยได้ยินชื่อ “แผนที่ตัวกวน” สุดยอดแผนที่โรงเรียนฮอกวอตส์ ใช้งานได้สารพัดประโยชน์ ทุกคนในโรงเรียนต่างก็อยากได้ไปครอบครอง (พี่ก็เป็นคนหนึ่งเลยค่ะ) 

หน้าตาของแผนที่ตัวกวน 

วืเคราะห์แผนที่ตัวกวน, แฮร์รี่ พอตเตอร์

แผนที่ตัวกวน ถือว่าเป็นกรณีศึกษาเริ่มต้นสำหรับคนอยากจะเริ่มเขียนแผนที่แฟนตาซีอิงจากชีวิตประจำวัน ถ้าใครเคยอ่านหนังสือ น่าจะรู้ว่า... แผนที่แผ่นนี้ถูกสร้างขึ้นจากกลุ่มตัวกวน อันประกอบด้วย  เจมส์ พอตเตอร์ (เขาแหลม), ซิเรียส แบล็ก (เท้าปุย), รีมัส ลูปิน (จันทร์เจ้า) และ ปีเตอร์ เพ็ตติกรูว์ (หางหนอน) เพื่อช่วยเหลือ รีมัส ลูปิน ที่เป็นมนุษย์หมาป่า ในช่วงก่อนมีการผลิตน้ำยาระงับอาการแปลงร่าง โดยเจ้าแผนที่นี้จะบอกสถานที่ทุกส่วนรวมถึงเส้นทางลับภายในฮอกวอตส์ แต่มีเพียงสองห้องเท่านั้นที่จะไม่ปรากฏในแผนที่คือ ห้องต้องประสงค์และห้องแห่งความลับ ถือเป็นแผนที่สำคัญของเรื่องนอกจากแผนที่ฮอกวอตส์ใหญ่เลยก็ว่าได้นะคะเนี่ย
 

สี่สหายผู้สร้างแผนที่ตัวกวน
 

ส่วนตัวพี่ซูมก็ชอบแผนที่นี้นะคะ มันช่วยให้เราเห็นภาพและเข้าใจพื้นที่ในฮอกวอตส์ได้มากขึ้น ก็แหม โรงเรียนมีขนาดใหญ่ออกอย่างนั้น จะให้เจ. เค. โรวลิ่งบรรยายทุกห้องทุกพื้นที่ก็กระไรอยู่ การใช้แผนที่นี้ แล้วให้ตัวละครเดินทางไปตามห้องต่างๆ ช่วยให้เราเห็นภาพจากมุมมองของตัวละคร และเข้าใจสภาพแวดล้อมรอบๆ ได้ดีขึ้น เป็นอีกหนึ่งเทคนิคที่น่าสนใจทีเดียวค่ะ ต้องขอบคุณเจ. เค. โรวลิ่งที่นึกไอเดียเขียนแผนที่นี้ออกนะคะ คนอ่านอย่างเราเลยพลอยได้ประโยชน์ไปด้วย
 

แผนที่จากเรื่องหัวขโมยแห่งบารามอส โดยแรบบิท
 

วิเคราะห์แผนที่อีเดนกับเดมอส , หัวขโมยแห่งบารามอส

ยกตัวอย่างแต่ผลงานของนักเขียนต่างประเทศ เดี๋ยวใครๆ จะหาว่าพี่ซูมลำเอียง เลยขอพูดถึงผลงานของนักเขียนไทยกันบางค่ะ เรื่องนี้ถ้าใครเป็นคอแฟนตาซีไทยยุคเดียวกับแฮร์รี่ พอตเตอร์ ต้องรู้จักแน่นอนสำหรับเรื่อง "หัวขโมยแห่งบารามอส" ผลงานอมตะจากแรบบิท นิยายที่ติดอันดับขายดีตลอดกาลของสำนักพิมพ์สถาพรบุ๊คส์ สำหรับฉบับพิมพ์ครั้งแรก ยังไม่มีแผนที่โดยรวมมาปรากฏให้ดูกันอย่างที่เห็นด้านบนนะคะ แต่ว่า... แผนที่เริ่มเป็นรูปร่างให้เห็นกันช่วงที่หนังสือเพอร์เฟคไกด์บุ๊คส์ของนิยายเรื่องนี้ได้ตีพิมพ์ออกมาค่ะ และตัวแผนที่ก็ช่วยให้เรื่องราวดูสมบูรณ์มากยิ่งขึ้นกว่าเดิมเพราะตำแหน่งอาณาเขตของอาณาจักรไหนติดกับอาณาจักรอะไร เรื่องราวเกิดที่ไหน พวกเฟรินเดินทางไปแห่งใดบ้าง ชัดเจนเห็นภาพตามง่ายขึ้นเยอะเลย ส่วนเรื่องความสวยงามพี่ต้องขอบอกว่าฉบับตีพิมพ์ล่าสุดทำแผนที่ออกมาได้สวยงามอ่านง่ายสมควรเอาไปทำเป็นวอลเปเปอร์ติดผนังบ้าน เวลาอ่านนิยายสงสัยก็หันไปมองตาม ได้อรรถรสเต็มเม็ดเต็มหน่วยสุดๆ ค่ะ 

แผนที่จากเรื่องเซวีน่า มหานครแห่งมนตรา, กัลฐิดา

วิเคราะห์แผนที่เซวีน่า , เซวีน่า มหานครแห่งมนตรา

หากใครเป็นแฟนคลับของกัลฐิดา น่าจะรู้กันดีอยู่แล้วว่านักเขียนคนนี้เป็นคนละเอียดและมีจินตนาการที่สุดยอดมากๆ ลงรายละเอียดกันทุกอณู "เซวีน่า มหานครแห่งมนตรา" ในฉบับตีพิมพ์ครั้งแรกเหมือนบารามอสค่ะ คือยังไม่มีแผนที่ในเรื่องมาให้คนอ่านดูประกอบ ซึ่งตอนแรกที่พี่อ่านก็แอบงงนิดหน่อยว่าแผ่นดินเซวีน่าหน้าตาเรียงตัวกันเป็นแบบไหนหว่า พอมีแผนที่จากฉบับตีพิมพ์ล่าสุดมา ปัญหานี้หมดไปทันใดค่ะ นอกจากนี้อย่าลืมกันนะคะน้องๆ ว่าโลกเซวีน่านครแต่ละแห่งถูกแบ่งเขตกันไปตามธาตุทั้งหกได้แก่ ดิน น้ำ ลม ไฟ แสงสว่าง และความมืด ดังนั้นแผนที่ไม่ได้ทำหน้าที่แค่บอกตำแหน่งที่ตั้งเพียงอย่างเดียว แต่ยังบอกถึงสภาพภูมิประเทศ เช่น ฟอเรโซ ที่ประชากรส่วนใหญ่เป็นธาตดิน ภูมิประเทศในแผนที่เกินครึ่งจึงเป็นพรมแดนธรรมชาติ และเนื้อที่ของป่าคูมีร่าฟอเรส นับว่าไม่ได้มีประโยชน์แค่คนอ่านเท่านั้น ตัวละครในเรื่องเองยังได้ใช้ประโยชน์จากแผนที่่เวลาเดินทางไปต่างรัฐเช่นเดียวกันอีกด้วย แหล่มสุดๆ 

เอาล่ะค่ะ เราได้ดูตัวอย่างด้านบนทั้งแบบอลังและแบบมินิมอล ทั้งนักเขียนไทย ทั้งต่างประเทศไปแล้ว ต่อไปพี่ซูมขอชวนน้องๆ ที่อยากสร้างแผนที่โลกแฟนตาซีของตัวเองมาดูองค์ประกอบที่ต้องคำนึงถึงดีกว่าค่ะ ไหน มาดูกันว่า... จะสร้างโลกแฟนตาซี ต้องทำอย่างไรบ้าง 
 

หลักองค์ประกอบสำคัญในการสร้างแผนที่ที่จะส่งผลให้คนอ่านเชื่อว่ามีโลกนี้อยู่จริง

ขนาดของโลกที่กำลังจะสร้างนั้นใหญ่แค่ไหน

ความยากง่ายด่านแรกที่นักอยากเขียนสายแฟนตาซีทุกคนต้องเจอคือเรื่องขนาดค่ะ เพราะจะสร้างใหญ่เกินก็ลำบากต้องมานั่งใส่รายละเอียดมากมายไม่หมดเสียที หรือถ้าน้อยเกินไปแลดูไม่สมจริงเกิดช่องโหว่อีก แบบนี้แก้ปัญหายังไงต่อดี ง่ายมากค่ะ ลองเอาโลกของเรามาเทียบดูนะคะว่ามันกว้างใหญ่ไพศาลแค่ไหนเมื่อเทียบกับตัวเราที่เล็กเพียงเศษเสี้ยวของนับล้านเรื่องราว เราไม่มีทางรับรู้ได้ทุกซอกทุกมุมทุกช่วงเวลาหรอกว่าอะไรเกิดขึ้นบ้างใช่ไหมล่ะคะ ดังนั้นขอย้ำค่ะว่าไม่จำเป็นต้องจินตนาการให้ใหญ่เว่อร์วังเกินความควบคุมของตนเอง เพราะขนาดโทลคินที่ใช้เวลาทั้งชีวิตสร้างมิดเดิ้ลเอิร์ธ แผนที่นั้นยังแค่ครึ่งเดียวเมื่อเปรียบเทียบกับขนาดของประเทศสหรัฐอเมริกาเท่านั้นเองค่ะ

ภูมิศาสตร์ เทือก เขาลำเนาไพร สูงแค่ไหนก็จะข้ามไปให้ถึง

ขนาดไปแล้ว ต่อมาก็ภูมิศาสตร์บอกที่ตั้ง สภาพพื้นดิน และสภาพอากาศ เป็นเรื่องที่จะละเลยไปไม่ได้เด็ดขาดนะคะ จริงอยู่ว่าอาจไม่ต้องรู้ลึกเท่านักภูมิศาสตร์ บอกเส้นศูนย์สูตร เส้นรุ้งที่คำนวณออกมาเป็นตัวเลขขนาดนั้น แต่ต้องไม่หลุดกรอบความเป็นจริงมากเกินไปเช่นกันค่ะ เพราะมันส่งผลต่อวิถีชีวิตของตัวละคร ลองคิดดูว่าสภาพแบบไหนมนุษย์ถึงจะใช้ชีวิตอยู่ได้และไม่ได้บ้าง

มีทุกอย่างครบอย่าลืมนึกถึงความสมดุลด้วย

มีเรื่องขนาดของโลกกับภูมิศาสตร์ไปแล้ว จะขาดความสมดุลไปไม่ได้ ความสมดุลที่นี้หมายถึง ขนาดของธรรมชาติจำพวก ป่า ภูเขา แม่น้ำ มีผลต่อเวลาเราร่างแผนที่จริงค่ะ เพราะต้นไม้คงไม่สูงเท่ากับภูเขาค่ะ สูงเท่ากันหรือสูงกว่าพี่ว่านั่นคงเป็นต้นถั่วของแจ๊คผู้ฆ่ายักษ์แล้วล่ะมั้งคะ 

เครื่องไม้เครื่องมืออุปกรณ์ก็สำคัญนะ

ข้อนี้ขอแนะนำว่าให้เลือกกันตามถนัดเลยค่ะ จะเป็นปากกา กระดาษ ดินสอสี หรือชอบทำงานในคอมพิวเตอร์จะใช้โปรแกรมเพ้นท์ โฟโต้ช็อป แถมเดี๋ยวนี้ยังสะดวกมากกว่าเมื่อก่อน เพราะมีเว็บไซต์ให้บริการสร้างแผนที่โลกออนไลน์สำหรับเขียนนิยาย ทำเกมให้ไปใช้กันได้ฟรีอีกด้วย อย่าช้าไปดูกันเลย

http://donjon.bin.sh/fantasy/world/

      หน้าแรกของเว็บ

เว็บนี้เป็นเว็บสร้างแผนที่แบบสุ่มค่ะ หน้าตาจะออกแนวแผนที่ทางภูมิศาสตร์แบบพวกแอตลาสที่เห็นกันทั่วไปหน่อย วิธีการสร้างคือให้กรอกรายละเอียดค่าพารามิเตอร์ลงไปในช่องรายละเอียดตามภาพด้านบนเลยค่ะ

World Name: ชื่อโลก
Random Seed: ค่าที่ใช้สำหรับการสุ่ม ใส่เลขไปมั่วๆ        
Map Style: รูปแบบแผนที่ atlas - แผนที่ปกติ / antique - แบบโบราณ                                             Font:  ตัวหนังสือที่ปรากฏในแผนที่
% Water: มีแหล่งน้ำกี่เปอร์เซ็น
% Ice: มีน้ำแข็งกี่เปอร์เซ็น
Geography: องค์ประกอบทางภูมิศาสตร์ เช่น ภูเขา ป่า
Rivers: แม่น้ำ    
Cities and Castles: เมืองและปราสาท
Hex Grid: ช่องสำหรับเลือกให้มีกริดหกเหลี่ยมทับลงไปเหมือนที่เราเห็นตามบอร์ดเกม
Label Map: พวกชื่อสถานที่ในแผนที่ จะให้เว็บใส่ให้ หรือใส่เองก็ได้จ้า

สร้างเสร็จ ใครอยากเซฟภาพเก็บไว้ให้คลิกขวาที่แผนที่ เลือก Save Image เท่านี้ก็ได้แผนที่โลกมาเก็บไว้ใช้ในเครื่องแล้ว แถมเว็บนี้เขาไม่ได้มีแค่ให้ทำแผนที่อย่างเดียวนะ มีลูกเล่นอย่างอื่น เช่น สร้างชื่อแฟนตาซีภาษายุโรป หรือสร้างปฏิทินไว้เป็นโลกของเราเองด้วย ลองไปเล่นกันดูได้นะคะ

https://inkarnate.com/

ตัวอย่างภาพจาก : https://i.redd.it/rp5gus8qnhdy.png

เว็บนี้ได้มาจากกระทู้หนึ่งในบอร์ดของเด็กดีเรานี่เองค่ะน้องๆ ต้องขอบอกว่าเหมือนรักแรกพบเลยค่ะ เห็นปุ๊ปกรี๊ดปั๊ปแบบโอ้มายเดียร์ นี่มันคือสิ่งที่ฉันรอคอยเธอมานานแสนนาน~~ (มีทำนองเพลงแตาปางก่อน) เหมาะสำหรับคนอยากได้แผนที่สไตล์รูปวาด แต่ไม่มีสกิลวาดขั้นเทพ เว็บนี้ปรับรูปทรงรูปขนาดของแผ่นดินเหนือผืนน้ำได้ตามใจชอบ พวกพร๊อบประกอบ อาทิ ต้นไม้ ภูเขา ปราสาท มีให้เลือกหลากหลาย เจ๋งกว่านั้นคือวางจัดตำแหน่งซ้อนต่อกันเป็นเมืองใหญ่ได้สบายอีกด้วย เรียกว่าตั้งใจทำละเอียดแค่ไหนก็ออกมาอลังการเว่อร์วังเท่านั้นค่า ซึ่งหน้าแรกของเว็บจะหน้าตาแบบนี้ 

ก่อนเข้าไปให้คลิกที่ “Beta Sign Up”

พอสมัครเสร็จให้คลิกที่ครีเอท

จะได้หน้าตาแบบนี้

มาดูแถบเครื่องมือที่พี่เรียงตามหมายเลขไว้กันดีกว่าค่ะ ขอบอกว่าลูกเล่นเยอะมาก มี ข้อควรระวังนิดเดียวคืออย่าลืมกดเซฟเป็นระยะกันโปรแกรมมันดับด้วยนะ ไม่อย่างนั้นเดี๋ยวต้องเริ่มสร้างใหม่จะหาว่าพี่ซูมไม่เตือนไม่รู้ด้วย

รูปผู้ชายด้านบนเอาไว้คลิกล็อกเอ้าท์ออกจากเพจกับดูแผนที่ที่เราเคยสร้างไว้ก่อนหน้าค่ะ

1.  พลั่ว ถ้าเลือก Add คือสร้างแผ่นดินบนผืนน้ำ แต่ถ้าเลือก Subtract ไว้สำหรับลบแผ่นดินส่วนที่ไม่ต้องการออก Shape ไว้เลือกรูปร่างของพลั่ว มีสามแบบคือ Circle วงกลม Block หัวสี่เหลี่ยม Hex หัวหกเหลี่ยม สามารถปรับขนาดได้ตามต้องการด้วยนะ

2.  แปรง เอาไว้ลงสีแผ่นดินค่ะ ปรับ Shape ได้เหมือนพลั่วเลย Texture ไว้เลือกสารพัดพื้นผิว ไม่ว่าจะเป็นดิน หิน หญ้า ทราย นำแข็ง มีครบหมด ระดับความฟุ้งความเข้มอ่อนเลือกได้อีกต่างหาก

3.  ปุ่มนี้เป็นปุ่มสิ่งปลูกสร้าง รวมมังกรไว้ด้วย

4.  ปุ่มนี้หมวดธรรมชาติเขียวขจีต้นไม้นานาพันธุ์

5.  ปุ่มไว้สำหรับใส่ตัวอักษร ชื่อดินแดน แม้น้ำ ภูเขา และอื่นๆ ตามแต่จะใส่ แล้วค่อยปรับหมุนได้ตามชอบ หรือจะปรับให้จาง มีเงาสะท้อนแบบโฟโต้ช็อปก็ได้ล่ะเริ่ดมาก

6.  อันนี้เป็นโน้ตส่วนตัวของเราเอง เวลาคนอื่นมาดูจะไม่เห็น มีประโยชน์เวลาอยากจะเขียนเตือนรายละเอียดตรงส่วนปลีกย่อยค่ะ

7.  กริด เป็นปุ่มแสดงเส้นไกด์ทับบนแผ่นที่ของเราค่ะ มีกริดสี่เหลี่ยม หับหกเหลี่ยมให้เลือกค่ะ ลองใส่แล้วจะได้ฟิลเหมือนแผนที่เกมดีไปอีกแบบ

8.  แว่นขยายซูมภาพเข้าออก

9.  ปุ่มตั้งค่าไว้ตั้งชื่อไฟล์ภาพแผนที่จ้า (ใส่คำบรรยายได้ด้วยนะ)

10.ขาดไม่ได้! ปุ่มเซฟ เซฟอันนี้คือเก็บไว้ในแอคเคานท์ของเรา ไม่ได้โหลดเข้าเครื่องนะอย่าเข้าใจผิด

11. ถ้าจะดาวน์โหลดเข้าเครื่องต้องปุ่มนี้ค่ะ

ข้างบนเป็นแค่วิธีใช้งานแบบสรุปย่อเท่านั้นนะคะ ถ้าใครที่อยากรู้วิธีการปรับเล่นทุกอย่างแบบละเอียดยิบเพิ่มเติมทุกขั้นตอนสามารถไปติดตามกระทู้ของ เพนกวินชายหาด ได้ที่นี่เลยค่า >> มาสร้างแผนที่โลกแฟนตาซี ฟรีๆด้วย Inkarnate กันเถอะ 

ท่องโลกแผนที่กันไปจุใจแล้ว พี่คิดว่าหลังจบบทความนี้คงมีหลายคนรีบลองไปสร้างแผนที่เล่นกันแน่เลย และพี่คงเป็นหนึ่งในนั้น 555 รู้สึกยังไง มีความคิดเห็นอะไรกันบ้าง ใครมีแอพพลิเคชั่น โปรแกรม และเว็บไซต์อื่นๆ แนะนำ มาแลกเปลี่ยนกันได้ในช่องคอมเม้นท์ข้างล่างนะคะ พี่รออ่านคำตอบของน้องๆ ทุกคนอยู่ค่ะ ส่วนครั้งหน้าจะมีอะไรเด็ดดวงมาแนะนำกันอีก อย่าลืมติดตามกันนะคะ วันนี้ขอลาไปก่อน พบกันใหม่โอกาสหน้าค่ะ ;)

พี่ซูม